8-րդ դասարան

 

Ֆիզիկական երևույթները կյանքում

13․09-17․09

Թեման.Ճնշման ուժ և ճնշում:Գազի ճնշում
Դասարանում քննարկվող հարցեր․

1.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:Այն մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին կոչվում է ճնշում։
2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:P=F/S
3.Որոնք են ճնշման միավորներըՃնշման միավորը 1Պասկալն է ի պատիվ ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալի։

4.Ինչով է պայմանավորված գազի <<ինքնակամ >> ընդարձակումը:

Արտաքին ազդեցությունների բացակայության պատճառով գազն ինքն իրեն շարունակ ընդարձակվում է։

5.Ինչու՞ են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերին:

Գազի ճնշումն անոթի պատերի (և գազի մեջ գտնվող մարմնի) վրա պայմանավորված է գազի մոլեկուլների հարվածներով: 

6․Բացատրեք գազում ճնշումը  ինչպես է փոփոխվում, գազը բնութագրող մեծություններից կախված:

  Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից՝ էջ 102-ից,մինչև էջ  108-ը: Կատարել՝ բլոգներում էջ104-ի«Հարցեր և առաջադրանքներ»-ը

      Լրացուցիչ առաջադրանք.Լուծել Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ51 -ից մինչև էջ54 -ը։ Պատրաստել նյութեր էջ105-իևէջ109-ի թեմաներից,տեղադրեք բլոգներում,հղումը ուղարկեք ինձ:

Ճնշում

Ճնշման միավորները

Ճնշումը բնության մեջ և տեխնիկայում

Գազի ճնշումը

Տարբերակ I

1.

Մարմնի վրա ազդող ազդող ուժը կախված է ազդող ուժի մոդուլից և մակերևույթի մակերեսից, որի վրա ուղղահայաց ազդում է ուժը:

Պատ. 1

2.

Ճնշում անվանում են այն մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին:

3.

Կոմբայների, սերմնացանների և այլ գյուղատնտեսական մեքենաների անիվները պատրաստում են լայն անվագոտիներով, որպիսզի ճնշումը փոքրացնեն, քանի որ որքան մեծ է հենման մակերեսը, այնքան փոքր է ճնշումը:

4.

Առաջին

Պատ. 1

Տարբերակ II

1.

P=60.000/1.5=40.000 Պա

Պատ. 4

2.

Շշի մեջ, որը փակված է ծորակ ունեցող խցանով, գազ մղեցին և ծորակը փակեցին։ Նո՞ւյն ճնշմանը կենթարկվեն շշի հատակը և պատերի մասերը:

Այո քանի որ գազի ճնշումը շշի ցանկացած տեղում նույնն է:

Պատ. 1

3.

Կտրող գործիքները սրում են այն բանի համար, որպեսզի մեծացնեն ճնշումը, քանի որ ինչքան փոքր է մակերեսը, այնքան մեծ է ճնշումը։

Պատ. 3

4.

Ամենամեծ ճնշումը առաջացնում է երկրորդ մարմինը։

Պատ. 2

Տարբերակ III

1.

1Պա, 1հՊա, 1կՊա։

Պատ. 2

2.

Բանաձևերում ճնշումը նշանակում ենք p տառով, ուժը F-ով, մակերեսը S-ով։

Պատ. 3

3.

Շենքի պատերը կառուցում են լայն հիմքի վրա, որպեսզի փոքրացնեն ճնշումը, քանի որ ինչքան մեծ է մակերեսը, այնքան փոքր է ճնշումը։

Պատ.2

4.

Երկրորդ դիրքում չորսուն կառաջացնի ամենամեծ ճնշումը:

Պատ. 2

5.

F=80×60=480Ն

Պատ. 3

Տարբերակ IV

1.

P=14000:2=7000Պա

Պատ. 1

2.

Որպես ճնշման միավոր ընդունում են այն ճնշումը, որը գործադրում է 1 Ն ուժ 1 մ²-ու վրա։

Պատ. 1

3.

Եթե մարդու ոտքերի տակ ջրամբարի սառույցը կոտրվում է, ապա մոտենալ չի կարելի: Նրան փրկելու համար պետք է նետելտախտակ կամ երկար ձող: Հենվելով դրանց վրա՝ նա կարող է դուրս գալ ջրից և անցնել սառույցի վրայով: Տախտակին կամ ձողին հենվել թույլ է տալիս փոքրացնել ճնշումը, քանի որ այդ դեպքում հենման մակերեսը մեծ է, իսկ ճնշումը փոքր:

4.

Նվազագույն ճնշումը առաջացնում է երրորդ մարմինը։

Պատ. 3

17․05-21․05

Թեման․Գոլորշիացում և խտացում:Եռում:Եռման ջերմաստիճան:Շոգեգոյացման տեսակարար ջերմունակություն:Խնդիրների լուծում։

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

1.Ինչ է շոգեգոյացումը,և ինչ ձևով է այն արտահայտվումՆյութի անցումը հեղուկ կամ պինդ վիճակից գազային վիճակի: Գույություն ունի շոգեգոյացման 2 ձև՝ գոլորիացում և եռացում:
2․Ինչ է գոլորշիացումըHեղուկ կամ պինդ վիճակից ջրի անցումը գազային վիճակի՝ գոլորշու։
3․Ինչու է հեղուկը գոլորշիանում բոլոր ջերմաստիճաններում Քանի որ գոլորշացման ժամանակ հեղուկից դուրս են թռչում առավել արագաշարժ մոլեկուլները, ապա հեղուկի մեջ մնացած մոլեկուլների ներքին կինետիկ էներգիան աստիճանապբար սկսում է նվազել։ Դրա հետևանքով գոլորշացող ջերմաստիճանն իջնում է, հեղուկը սառչում։
4.Ինչից է կախված հեղուկի գոլորշիացման արագությունըՋերմության փոփոխումից։
5.ինչ է խտացումԵրբ նյութը գազային վիճակից անցնում է հեղուկ վիճակի
6.Որ գոլորշին է կոչվում հագեցածՀագեցած գոլորշին հեղուկի կամ պինդ մարմնի հետ թերմոդինամիկական հավասարակշռության մեջ գտնվող, քիմիական նույն բաղադրության գոլորշին է։
7.Որ պրոցեսն են անվանում եռումՀեղուկի արագ գոլորշիացման պրոցես։ Եռումը հնարավոր է միայն միանգամայն որոշակի ջերմաստիճանի` եռման ջերմաստիճանի դեպքում։
8.Ինչն են անվանում հեղուկի եռման ջերմաստիճանԱյն ջերմաստիճանը, որի դեպքում հեղուկը եռում է:
9.Ինչն են անվանում շոգեգոյացման տեսակարար ջերմությունԱյն ջերմաքանակը, որն անհրաժեշտ է 1կգ զանգվածով հեղուկը նույն ջերմաստիճանի գոլորշու փոխարկելու համար, կոչվում է շոգեյացման տեսակարար ջերմություն։
10.Որն է շոգեգոյացման տեսակարար ջերմություն։Ո՞րն է միավորը միավորների ՄՀ-ումՇոգեգոյացման տեսակարար ջերմությունը նշանակում են r տառով և չափում են ջոուլը բաժանած կիլոգրամով (Ջ/կգ):
11.Ինչպես են հաշվում այն ջերմաքանակը,որն անհրաժեշտ է եռման ջերմաստիճանում հեղուկը գոլորշու փոխարկելու համար   Կամայական m զանգված ունեցող և եռման ջերմաստիճանում գտնվող հեղուկի գոլորշացման համար անհրաժեշտ ջերմաքանակը գտնելու համար պետք է այդ հեղուկի շոգեգոյացման տեսակարար ջերմությունը բազմապատկել նրա զանգվածով՝ Q=rm:                                                                                                                                                                                                                                                                                          

Սովորել Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ156-ից մինչև էջ164-ը
Լրացուցիչ առաջադրանք.
ԼուծելԳ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս II  >>-ից էջ41-ից մինչև էջ 46:
Լուծել.Վ.Ի Լուկաշիկի խնդրագրքից էջ108-ից 109էջերի խնդիրներ797-ից մինչև 815-ը:
Նախապատրաստվել գիտելիքների ստուգմանը՝խնդիրներից:

10․05-14․05

Թեման․Նյութի ագրեգատային վիճակները։Բյուրեղային մարմինների հալումն ու պնդացումը:Հալման տեսակարար ջերմունակություն:Խնդիրների լուծման օրինակների քննարկում

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

1.Ի՞նչ ագրեգատային վիճակներում կարող է լինել նյութը:
2.Որո՞նք են ջրի ագրեգատային վիճակները:
3.Ինչո՞վ են բնորոշվում նյութի այս կամ այն ագրեգատային վիճակները:
4.Ինչպիս՞ի դիրքերում են մոլեկուլները գազերում,հեղուկներում և պինդ մարմիններում:
5.Ո՞ր պրոցեսն է կոչվում հալում:
6.Ո՞ր պրոցեսն է կոչվում պնդացում:
7.Ինչ է հալման ջերմաստիճանը:
8.Ի՞նչն են անվանում հալման տեսակարար ջերմություն:
9.Ինչպե՞ս են հաշվում ջերմաքանակը,որն անհրաժեշտ է հալման ջերմաստիճանում բյուրեղային մարմինը հալելու համար:
10․Ինչպե՞ս հաշվել այն ջերմաքանակը,որը բյուրեղանալիս անջատում է հալման ջերմաստիճան ունեցող մարմինը։

Սովորել ․Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ146-ից մինչև էջ154 և 135-ից մինչև 141

  ԿատարելԳ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս II  >>-ից էջ9ից մինչև էջ20-ի տարբերակները։

26․04-30․04;3․05-7․05

Թեման.Ջերմաքանակ։Տեսակարար ջերմունակություն:Ջերմային հաշվեկշռի հավասարումը։Խնդիրների լուծումներ՝Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս II  >>-ից էջ13ից մինչև էջ20

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

1.Ինչ է ջերմաքանակը
2.ինչ միավորներով է արտահայտվում ջերմաքանակը միավորների ՄՀ-ում:
3.Որ դեպքում է ավելի շատ ջերմաքանակ պահանջվում ՝նույն զանգվածի գոլ,թե եռման ժամանակ:
4.Մարմնի ստացած ջերմաքանակը կախված է արդյոք մարմնի նյութի տեսակից,
5.Մարմինների որ հատկությունն է բնութագրում ջերմունակությունը:
6.Որ ֆիզիկական մեծությունն են անվանում ( նյութի) տեսակարար ջերմունակություն:  
7.Ինչ է ցույց տալիս տեսակարար ջերմունակությունը:
8.Ինչ միավորով է չափվում տեսակարար ջերմունակությունը:
9.Գրել տեսակարար ջերմունակությունը սահմանող բանաձևը:.
10.Ինչ բանաձևով են որոշում տաքանալիս մարմնի ստացած ջերմաքանակը:Իսկ սառելիս մարմնի տված ջերմաքնակը
11.Ձևակերրպել ջերմափոխանակման օրենքը

Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ121-ից մինչև էջ123 և 135-ից մինչև 141

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս II  >>-ից էջ9ից 

մինչև էջ20

Նախագծեր՝Զատկային ծես
Աստղագիտության և ֆիզիկայի կապը
Ֆիզիկական երևույթները կյանքում
Նախագիծ՝ջերմային երևույթներ

19․04-23․04

Թեման․ Ներքին էներգիայի փոփոխման եղանակների վերաբերյալ լաբորատոր աշխատանքներ

Դասարանում քննարկվող հարցեր․Նախորդ դասի բոլոր թեմաները

Կրկնել և սովորել .Սովորել  Ղազարյանի դասագրքից էջ115-ից մինչև134-ը։

Տանը կատարել Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ127-ի <<հարցեր և առաջադրանքներ>>ից, ութերորդ առաջադրանքը:Կատարված փորձը նկարագրել,մեկնաբանել,եզրակացնել:

Լաբորատորիայում կատարված փորձերից  տեսանյութ պատրաստել,որտեղ լինի փորձի նկարագրություն,մեկնաբանում,եզրակացություն։Ֆիզիկական երևույթները կյանքում նախագիծը պարտադիր է։Նյութերըը ուղարկել ինձ։

5․04-9․04;12․04-16․04;

Թեման․Ներքին էներգիա:Ջերմահաղորդականություն:Կոնվեկցիա:Ճառագայթային ջերմափոխանակում:

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

Ինչ է ներքին էներգիան,որոնք են փոփոխման եղանակները

1.Նկարագրել ջերմահաղորդականության երևույթը <<ցուցադրող>> փորձը:

2.Բացատրել,թե ինչպես է ջերմահաղորդումն իրականացվում մոլեկուլների քաոսայն շարժմամբ և փոխազդեցությամբ:

3.Թվարկել լավ և վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր

4.Ինչու էօդը վատ ջերմահաղորդիչ

5.Ինչ կիրառություններ ունեն վատ ջերմահաղորդիչները

6.Ջերմահաղորդման որ եղանակն են անվանում կոնվեկցիա

7.Որն է կոնվեկցիայի և ջերմահաղորդականության երևույթի հիմնական տարբերությունը:

8.Ինչպես է գոյանում ամպը:

9.Ինչպես է առաջանում քամին:

10.Ինչու են հեղուկները և գազերը տաքացնում ներքևից:

11.Հնարավոր է արդյոք կոնվեկցիան պինդ մարմիններում:Ինչու

12.Ջերմահաղորդման որ տեսակն են անվանում ճառագայթային ջերմափոխանակում:Բերել  օրինակներ:

13.Որ մարմինն է ավելի լավ կլանում ջերմային ջառագայթումը՝սև,թե սպիտակ:Բերել մի քանի օրինակներ: 

Լրացուցիչ առաջադրանք.Սովորել  Ղազարյանի դասագրքից էջ115-ից մինչև134-ը։

Տանը կատարել Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ127-ի <<հարցեր և առաջադրանքներ>>ից, ութերորդ առաջադրանքը:Կատարված փորձը նկարագրել,մեկնաբանել,եզրակացնել:

22․03-27․03;29․03-2․04

Թեման.Նյութի կառուցվածք

Լաբորատորիայում կատարված փորձերը  տեսանկարված ձևով լինեն բլոգներում։Նյութի մեջ լինի փորձի նպատակը,անհրաժեշտ գործքները,նյութերը,ընթացքը և պարտադիր՝եզրակացությունը։

Կարգի բերել բլոգները։ 

1.03-5.03;9․03-12․03;15․03-19․03

Թեման.Նյութի կառուցվածք

Լաբորատորիայում.

Նյութի կառուցվածքի մասին վարկածի ստուգման փորձեր

Տանը ծանոթանալ փորձերին,գալ դասին պատրաստված՝փորձերը տեսանկարելու հնարավորություններով։

Յուրաքանչյուր փորձ տեսանկարել,մեկնաբանել,եզրահանգել տեղադրել բլոգներում,հղումը ուղարկել ինձ

Կատարել .Գ.Մխիթարյան՝ մաս I-ից էջ10-ից մինչև էջ 17-ի տարբերակները

22․02-26․02

Պատրաստել նյութեր և ներկայացնել Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ83-ից մինչև էջ95 եղած թեմաների շրջանակներում:Թեմաների ընտրությունը կամային է։

Դասի  թեման․Ֆիզիկական մարմին և նյութ:Նյութի կառուցվածք:

Ատոմներ և մոլեկուլներ:Մոլեկուլների շարժում:Դիֆուզիա:

Մոլեկուլների քաոսային շարժման արագություն և մարմնի ջերմաստիճանը:Ջերմաչափ:Ջերմաստիճանային սանդղակ

Դասարանում քննարկվող հարցեր

1.Ինչի՞ց են բաղկացած ֆիզիկական մարմինները

2.Ինչպիսի՞ կառուցվածք ունի նյութը

3.Ինչպե՞ս են անվանում նյութի մասնիկները

4.Ո՞ր նյութն են անվանում տարր 

5.Ի՞նչ է մոլեկուլը

6.ի՞նչ է դիֆուզիան

7.Ինչպե՞ս է ընթանում դիֆուզիան գազերում, հեղուկներում և պինդ մարմիններում

8.Ինչպե՞ս է ջերմաստիճանի փոփոխությունը ազդում դիֆուզիայի արագության վրա:

 Սովորել. Է.Ղազարյանի դասագրքից էջ98-ից մինչև էջ114

Կատարել .ԳայանեՄխիթարյան՝ մաս I-ից էջ10-ից մինչև էջ 17

 11.01-29.01;1.02-5.02;8․02-12․02

Թեման.Մեխանիկական ալիքներ:Ալիքի երկարություն:Ալիքի տարածման արագություն:Սեյսմիկ ալիքներ:Ձայնային ալիքներ:Ձայնի բնութագրեր:Արձագանք:Ենթաձայն անդրաձայն:

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

1.Որ ալիքներն են կոչվում պարբերական

2.Ինչպես է առաջանում և տարածվում սեղմման դեֆորմացիայի ալիքը

3.Որ ալիքն են անվանում մենավոր:

4.Ինչպես կարելի է ցուցադրել երկար պարանի երկայնքով  <<վազող>> մենավոր ալիքը

5.Ինչ հատկանիշ է բնորոշ բոլոր մեխանիկական ալիքներին

6.Բացատրել թե ինչպես է գոյանում առաձգական ալիքը

7Որ ալիքներն են կոչվում լայնական:Բերել լայնական ալիքների օրինակներ

8.Որ ալիքներն են կոչվում երկայնական :Բերել օրինակներ:

9.Ինչպիսի տատանումներ են կատարում միջավայրի մասնիկները,երբ այդ միջավայրով առաձգական ալիք է տարածվում:

10.Որ երևույթներն են հաստատում,որ ալիքը տարածվում է վերջավոր արագությամբ:

11.Մաթեմատիկորեն ինչպես է սահմանվում ալիքի տարածման արագությունը

12.Ինչ է պարբերական ալիքի երկարություն:

13.Ինչպես է ալիքի տարածման արագությունը կապված ալիքի երկարության և տատանումների պարբերության կամ հաճախության հետ:

14.Ինչով է պայմանավորված ալիքի երկարությունը և տատանումների հաճախությունը

15.Ինչ է երկրաշարժի ուժգնությունը:Ինչ է մագնիտուտը:Որն է դրանց տարբերությունը:

16Ինչ է ձայնը;Որ հաճախություններով ալիքներն են կոչվում ձայնային

17Ինչ է պարզ ձայնը կամ երաժշտական տոնը:Ինչ է ձայնի հնչերանգը

18ինչ է արձագանքը,անդրաձայնը,:Որ առաձգական ալիքներն են անվանում ենթաձայն

 Սովորել. Է.Ղազարյանի դասագրքից էջ76-ից մինչև էջ96

                                                                                            . 

Լրացուցիչ առաջադրանք

Պատրաստել նյութեր.Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ83-ից մինչև էջ95 եղած թեմաների շրջանակներում:Թեմաների ընտրությունը կամային էև

Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ57-ից մինչև էջ59ը՝«Շարժվող ջրի և քամու էներգիայի օգտագործումը» , էջ54-ի,էջ75-ի «Հետաքրքիր է իմանալ»թեմաների վերաբերյալ, և ռօրյայում ձեզ հանդիպած մարող, չմարող,հարկադրական և ազատ տատանումների վերաբերյալ տեսանյութ:Տեղադրեք ձեր բլոգներում,կայքում,հղումը ուղարկեք ինձ:

14.12-18.12;21.12-25.12

Թեման.Գաղափար մեխանիկական տատանումների մասին:Մարող և չմարող տատանումներ:Ազատ և հարկադրական տատանումներ:Մաթեմատիկական և զսպանակավոր ճոճանակ:Ռեզոնանսի երևույթ:

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

1.Մեխանիկական տատանումների տարբեր օրինակներ

2.Ինչն է բնորոշ բոլոր տատանողական շարժումներին

3.Որ տատանումներն են անվանում պարբերական

4.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում տատանումների պարբերություն

5.ինչ միավորներվ է արտահայտվում տատանումների պարբերությունը

6.ինչ է տատանումների լայնույթը:ինչ միավորներվ է այն արտահայտվում;

7.ինչ է տատանումների հաճախությունը;Ինչ միավորներով է այն արտահայտվում

8.Որ հաճախություննէկոչվում 1Հց;

9.Որո՞նք են տատանումների մարման պատճառները

10.Ինչու՞ են ճոճանակը համարում տատանողական համակարգ

11.Ո՞ր տատանումներն են անվանում ազատ:

12.Ո՞ր տատանումներն են անվանում հարկադրական

13.Ի՞նչ է զսպանակավոր ճոճանակը

 14. Ի՞նչ է մաթեմատիկական ճոճանակը

15.Էներգիայի ինչ փոխակերպումներ են  տեղի ունենում ճոճանակի սեփական տատանումների ժամանակ

16.Որքան է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի լրվ մեխանիկական էներգիան:

17.Ի՞նչ է ռեզոնանսը:

Փորձ,որը կարող եք կատարել տանը

1.100սմ երկարությամբ թելից կախեք որևէ գնդիկ(կստացվի թելավոր  ճոճանակ),այն կախեք այնպես,որ փոքր-ինչ սեղանից կամ գետնից  բարձր լինի:Գնդիկը շեղեք հավասարակշռության դիրքից 8-ից  10սմ և բաց թողեք:Չափեք  40   լրիվ տատանումների ժամանակը,բանաձևերով հաշվեք տատանումների պարբերությունը և հաճախությունը:

Փորձը կրկնեք՝ կարճացնելով թելը չորս անգամ,տատանումների լայնույթը դարձնելով 2սմ- ից 3սմ:

Արեք եզրակացություն ճոճանակի թելի երկարությունից տատանումների պարբերության և հաճախության կախումների  վերաբերյալ:

 Փորձ   տեսագրեք ,պատրաստեք նյութ,տեղադրեք ձեր բլոգներում,միջինի կայքում,հղումը ուղարկեք ինձ:

Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ61-ից մինչև էջ  76

30.11-4.12

Թեման.Էներգիա:Մեխանիկական էներգիա:Կինետիկ էներգիա: Պոտենցիալ էներգիալ:Լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենք

Քննարկվող հարցեր.

1.Որ մեծություննէ կոչվում էներգիա

2.Օրինակներով ցույց տալ էներգիայի և աշխատանքի կապը

3.Ինչ միավորներով է չափվում էներգիան միավորների ՄՀ-ում:

4.Մեխանիկական էներգիայի տեսակները

5.Որ էներգիան են անվանում կինետիկ

6.Ինչ մեծություններից է կախված մարմնի կինետիկ էներգիան ,որ բանաձևով է որոշվում

 այն

7.Երբ է մարմնի կինետիկ էներգիան զրո

8.Որ էներգիան են անվանում  պոտենցիալ,

9.բերել պետենցիալ էներգիայով օժտված մարմինների օրինակներ

10.Ինչ բանաձևով է որոշվում Երկրի մակերևույթից որոշակի բարձրությամբ մարմնի պոտենցիալ էներգիան

11.Որ մեծություն է կոչվում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա:

12.Ձևակերպիր լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը

Լրացուցիչ առաջադրանք

Սովորել Է. Ղազարյանի դասագրքից է43-ից մինչև էջ60-ը

Պատրաստել նյութ

Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ57-ից մինչև էջ59ը՝«Շարժվող ջրի և քամու էներգիայի օգտագործումը»  և էջ54-ի «Հետաքրքիր է իմանալ»թեմաների վերաբերյալ:

ԼուծելԳ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս II  >>-ից էջ3-ից մինչև էջ8:

16.11-20.11;23.11-27.11

Թեման.Մարմնի իմպուլս:Իմպուլսի պահպանման օրենք:Ռեակտիվ շարժում

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

 1.Որ մեծություննէ կոչվում մարմնի իմպուլս

  2.Ինչ բանաձևով է որոշվում մարմնի իմպուլսը

 3.Ինչ միավորով է չափվում իմպուլսը միավորների ՄՀ-ում

  4.Իմպուլսը վեկտորական մեծություն է ,թե սկալյար

  5.Ինչն են անվանում համակարգի իմպուլս

 6.Մարմինների որ համակարգն է կոչվում փակ

 7.Ձևակերպել իմպուլսի պահպանման օրենքը

 8.Որ շարժումն է կոչվում ռեակտիվ

  9.Ինչ կառուցվածք ունի հրթիռը

Սովորել Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ34-ից մինչև  էջ41-ը

Կատարել Ղազարյանի դասագրքի էջ41-ի 7-րդ առաջադրանքը

Կրկնել ստորև անցած թեմաները,կարգի բերել բլոգները:

2.11-13.11

Դասեր 12,14

 Առաջադրանքներ.

Լուծել Է.Ղազարյանի դասագրքից էջ 177-ից,մինչև 178-ի խնդիները 27-ից մինչև 46-ը:

Խնդրի գրառման ձևը և լուծումը պահպանել,չգրել միայն պատասխանները:

Ձեր<<ֆիզիկա>> բաժնում կատարեք և լրացրեք ստորև նշված բոլոր առաջադրանքները:

26.10-30.10

Դասեր 9,10,11

Թեման.Դինամիկա: Ներածություն:Նյուտոնի առաջի օրենք:Նյուտոնի երկրորդ օրենք:Նյուտոնի երրորդ օրենք:

Քննարկվող հարցեր

1.Նյուտոնի առաջի օրենքի ձևակերպումը

2.Բերել Նյուտոնի առաջի օրենքը հաստատող օրինակներ

3.Ի՞նչ պայմաններում է մարմինը շարժվում ուղղագիծ հավասարաչափ

4.Մարմնի վրա ազդող ուժերի համազորը զրո է:մարմինը շարժվո՞ւմ է,թե՞ գտնվում է դադարի վիճակում:

5.Ի՞նչն է մարմնի արագության փոփոխության պատճառը:

6.Նյուտոնի երկրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը

7.Ո՞ր դեպքում է մարմինը շարժվում արագացմամբ:

8.Բերել մարմինների փոխազդեցության օրինակներ

9.Նյուտոնի երրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը

Սովորել Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ23-ից էջ36-ը

12.10-16.10;19.10-23.10

Դաս 7,8

Թեման .Ազատ անկում:Հավասարաչափ շարժում շրջանագծով:

Լաբորատորիայում փորձերի միջոցով քննարկվող հարցեր

1.Որ շարժումն են անվանում ազատ անկում

2.Գրել և բացատրել ազատ անկման բանաձևը

3.Ձևակերպել Գալիլեյի օրենքը

4.Որ շարժումն են      անվանում   շրջանագծային հավասարաչափ շարժում:

5.Ինչ ուղղություն ունի արագությունը շրջանագծային հավասարաչափ շարժման դեպքում:Բերել օրինակներ

6.Ինչ է պտտման պարբերությունը:

7.Ինչ է պտտման հաճախությունը,և որն էնրա միավորը:

6.Գրել և բացատրել պտտման պարբերության և հաճախության կապն արտահայտող բանաձևը:

8.Ինչպես կարելի է հաշվել շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմնի արագությունը,եթե հայտնի են շրջանագծի շառավիղը և պտտման պարբերությունը կամ պտտման հաճախությունը:

 Սովորել՝ Է. Ղազարյանի դասագրքից. էջ13-ից մինչև էջ20

Լուծել Է:Ղազարյանի դասագրքից. էջ175-ից մինչև էջ176-ի 10 խնդիրները

Պատրաստել ուսումնական նյութ էջ18-ի«Հետաքրքիր է իմանալ» թեմայի շրջանակներում

Անցած նյութի կրկնողություն

28.09-2.10;7.10-11.10

Դաս5,6

Թեման.Հավասարաչափ արագացող շարժում:Արագացում:Հավասարաչափ արագացող շարժման արագություն:Ճանապարհը հավասարաչափ արագացող շարժման դեպքում

Լաբորատոր աշխատանք.Հավասարաչափ արագացող շարժման արագացման որոշումը

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

1.Որ անհավասարաչափ շարժումն է կոչվում հավասարաչափ արագացող

2.Որ ֆիզիկական մեծությունն էկոչվում հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում;

3.Ինչ է ցույց տալիս արագացումը:Որն է արագացման միավորը,և ինչպես է այն սահմանվում:Գրել բանաձևը:

4.Հավասարաչափ շարժման ճանապարհի և արագության բանաձևը

5.Հավասարաչափ արագացող շարժման արագության և ճանապարհի բանաձևերը

Լրացուցիչ առաջադրանք

 Սովորել՝ Է. Ղազարյանի դասագրքից. էջ6-ից մինչև էջ12

Անցած նյութի կրկնողություն,հատկապես Արքիմեդյան ուժի մասին(Է.Ղազարյանի 7-րդ դասարանի դասագրքից,էջ151-ից մինչև   էջ163)

Պատրաստել նյութ Արքիմեդի մասին և«Կենդանիների և մարդու լողալը՝էջ158»թեմայի վերաբերյալ

14.09-25.09

Դաս1,2

Թեման.Ներածություն:Անհավասարաչափ շարժում:Միջին արագություն

Լաբորատորիայում

Հաշվարկման մարմին:Շարժման և դադարի հարաբերականությունը

Առաջադրված են  մի քանի փորձեր,որոնց կատարման ընթացքում պարզաբանվում  և քննարկվում են՝

1.Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը

2.Մեխանիկայի ո՞ր բաժինն  են անվանում կինեմատիկա

3.Ի՞նչն են անվանում նյութական կետ

4.Ի՞նչն են անվանում շարժման հետագիծ(թվարկել տեսակները )

5.Ի՞նչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ

6.Ինչո՞վ է տարբերվում հետագիծը մարմնի անցած ճանապարհից:

7.Ո՞ր շարժումն են անվանում հավասարաչափ և որը ՝անհավասարաչափ:

8.Ո՞ր մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին

      9.Ո՞ր շարժումն է կոչվում անհավասարաչափ:Բերել օրինակներ

      10.Սահմանել անհավասարաչափ շարժման միջին արագություն:

      11.Գրել միջին արագության բանաձևը

        12.Ի՞նչ ֆիզիկական իմաստ ունի անհավասարաչափ շարժման միջին   արագությունը

       13.Ի՞նչ է ակնթարթային արագությունը

 Նայել և ուսումնասիրել այս նյութը уроки физики из космоса 

 Սովորել՝ Է. Ղազարյանի դասագրքից. էջ3-ից մինչև էջ6

Վ.Ի Լուկաշիկի խնդրագրքից կատարել խնդիրներ 113-ից մինչև 125-ը

Լրացուցիչ առաջադրանք 

Պատրաստել տեսանյութեր առօրյայում, կենցաղում ձեզ հանդիպած մեխանիկական  երևույթների վերաբերյալ(իներցիայի երևութ,հավասարաչափ և անհավասարաչափ շարժումներ)լ:Նկարագրեք,մեկնաբանեք,եզրակացրեք,

դրեք բլոգներում,հղումը ուղարկեք ինձ` g.mkhitaryan @mskh.am

5 հետաքրքիր փաստ Բլեզ Պասկալի մասին

1. 
   Բլեզ Պասկալ՝ նա ծնվել է հունիսի 19-ին 1623թ.-ին իրավաբանի ընտանիքում, իսկ մահացել է օգոստոսի 19-ին 1662թ.-ին:Նա ֆրանսիացի մաթեմաթիկոս, ֆիզիկոս և գրող էր եղել:Նաև նա է Հիդրոստատիկայի հիմնական օրենքի հեղինակը։ Մի քանի հետաքրքիր Պասկալի մասին:

1.Պասկալի գիտական ձեռքեբերումների, հայտնագործությունների պատվին իրենց անուններն են ստացել ճնշման միավորը Միջազգային Միավորների Համակարգում, ամերիկացի գիտնական Նիքլաուս Ուիրթի Pascal ծրագրավորման լեզուն, հիդրոստատիկայի կարևոր սկզբունք համարվող Պասկալի օրենքը և Պասկալի եռանկյունին։

2. Պասկալը ստեղծեց Պասկալի օրենքը, որն ասում է՝ հեղուկի կամ գազի վրա գործադրվող ճնշումը առանց փոփոխության հաղորդվում է հեղուկի կամ գազի ծավալի յուրաքանչյուր կետին։

3. 1641թ. նա ստեղծել է գումարող մեքենա, գտել ամբողջ թիվը մեկ այլ ամբողջ թվի վրա բաժանելու երկանդամային գործակիցների հաշվման եղանակ, որը հայտնի է Պասկալի եռանկյուն անունով:

4. Բլեզ Պասկալի պատվին իր անունն է ստացել նաև (4500) Պասկալ աստերոիդը։Այն հայտնաբերվել է Փետրվարի 3-ին 1989թ.-ին:Մաթեմատիկայում Պասկալի ամենախոշոր ներդրումը հավանականության տեսության զարգացումն է։Գրականության ասպարեզում Պասկալը համարվում է Ֆրանսիական Դասական Շրջանի ամենակարևոր հեղինակներից մեկը, և առ այսօր էլ նրա գրածները կարդում են որպես ֆրանսիական արձակի ամենամեծ վարպետի գործեր։

5. Պասկալն 1669թ. հրատարակած «Խորհրդածություններ…» անավարտ փիլիսոփայական երկում, մարդու արժանիքը համարելով մտածելու ունակությունը, միաժամանակ առաջ է քաշել մարդու ողբերգականության և դյուրաբեկության գաղափարը, մարդուն անվանել է «մտածող եղեգ»: Նա մարդու փրկության միակ ուղին տեսնում էր քրիստոնեական հավատի մեջ:

1662թ. նրա առողջությունը կտրուկ վատանում է, և. 39 տարեկան հասակում մահանում է:

Ֆիզիկա 26.04.2021

86.
F=90Ն | F=mg
g=9.8 Ն/կգ | m=F:g=F:9.8=9.2
______________|
m=? |

87.
F₁=2500 Ն | F₂=mg=300 կգ ^. 9.8 Ն/կգ=2940 Ն
m=0.3 տ=300 կգ | F₂>F₁-ճոպանը չի դիմանա
g=9.8 Ն/կգ |
____________________|
F₂=?

88.
V=10դմ³=0.01 մ³ | _P=m/v
_P=800 կգ/մ³ | M=_Pv=800 կգ/մ^3.0.01մ³=8 կգ
g=9.8 կգ/մ³ |
____________________|
F₁, m=?

89.
F1=50 Ն | F₂<—–^.—F¹>–^.
F2=30 Ն | F=F₁^.F₂=50 Ն-30 Ն=20 ն
__________|
F=?

APRIL — MAY FIZIKA 7-րդ առ.ուս.՝առաջադրանքներ(13.04-.22.05)

Ընտանեկան նախագիծ.

Բլեզ Պասկալի մասին հետաքրքիր փաստեր

Բարև, Ձեզ, քանի որ մենք ֆիզիկայից անցնում ենք <<Ճնշում>> թեման, այսօր ես ձեզ կպատմեմ ֆրանսիացի մաթեմատիկոս է, ֆիզիկոս, փիլիսոփա և գրող Բլեզ Պասկալի մասին։
Բլեզ Պասկալը ծնվել է Ֆրանսիայի հարավում գտնվող Օվերն գավառի Կլերմոն քաղաքում 1623 թվականի հունիսի 19-ին։

Նրա գիտական ձեռքեբերումների, հայտնագործությունների պատվին իրենց անուններն են ստացել ճնշման միավորը Միջազգային Միավորների Համակարգում, ամերիկացի գիտնական Նիքլաուս Ուիրթի Pascal ծրագրավորման լեզուն, հիդրոստատիկայի կարևոր սկզբունք համարվող Պասկալի օրենքը։

Բլեզ Պասկալի պատվին իր անունն է ստացել նաև (4500) Պասկալ աստերոիդը։
Մաթեմատիկայում Պասկալի ամենախոշոր ներդրումը հավանականության տեսության զարգացումն է։

Պասկալը նաև ստեղծել է գումարող մեքենա (1641թ.), գտել ամբողջ թիվը մեկ այլ ամբողջ թվի վրա բաժանելու երկանդամային գործակիցների հաշվման եղանակ, որը հայտնի է Պասկալի եռանկյուն անունով:

Սա պասկալի եռանկյան առջևի վեց շարքերն են:

Այս եռանկյան ամեն թիվը նախորդ շարքի աջ և ձախ թվերի գումարն է:

Հետաքրքիր փաստեր ներկայացրեք ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալի մասին(ներկայացման ձև ընտրեք ինքներդ):Բլեզ Պասկալը ծնվել է իրավաբանի ընտանիքում: Նրա մաթեմատիկական արտակարգ

 ընդունակությունները դրսևորվել են վաղ հասակում, իսկ 16 տարեկանում նա ձևակերպել է պրոյեկտիվ երկրաչափության հիմնական թեորեմներից մեկը, որը հետագայում կոչվել է Պասկալի թեորեմ: 1641 թ-ին նա ստեղծել է գումարող մեքենա, գտել ամբողջ թիվը մեկ այլ ամբողջ թվի վրա բաժանելու երկանդամային գործակիցների հաշվման եղանակ, որը հայտնի է Պասկալի եռանկյուն անունով:1653 թ-ին Պասկալը սահմանել է հիդրոստատիկայի հիմնական օրենքը (Պասկալի օրենք), որի համաձայն՝ հեղուկի մակերևույթին արտաքին ուժերի գործադրած ճնշումը հեղուկը հավասարապես հաղորդում է բոլոր ուղղություններով: Նրա այդ օրենքի վրա է հիմնված իր իսկ բացահայտած հիդրավլիկական մամլիչների և հիդրավլիկական այլ մեքենաների գործողության սկզբունքը: Պասկալն ապացուցել է նաև, որ օդն ունի կշիռ, հայտնաբերել է ճնշաչափի (բարոմետր) աշխատանքի սկզբունքը և այն կիրառել եղանակը կանխագուշակելու համար: Պասկալը նշանակալի հետք է թողել նաև ֆրանսիական դասական արձակի ձևավորման վրա և փիլիսոփայության մեջ: 1669 թ-ին հրատարակած «Խորհրդածություններ…» անավարտ փիլիսոփայական երկում, մարդու արժանիքը համարելով մտածելու ունակությունը, միաժամանակ առաջ է քաշել մարդու ողբերգականության և դյուրաբեկության գաղափարը՝ մարդուն անվանել է «մտածող եղեգ»: Նա մարդու փրկության միակ ուղին տեսնում էր քրիստոնեական հավատի մեջ:Միավորների միջազգային համակարգում 1 Պա այն ճնշումն է, որն առաջացնում է 1 Ն ուժը՝ 1 մ² մակերեսի վրա հավասարապես բաշխվելով: 1 Պա = 1 Ն/մ²   Ֆրանսիացի մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, փիլիսոփա և գրող Բլեզ Պասկալն առավելապես հայտնի է որպես հիդրոստատիկայի հիմնական օրենքի՝ Պասկալի օրենքի հեղինակ: Նրա անունով Պասկալ (Պա) է կոչվել ճնշման և մեխանիկական լարվածության միավորը:

Թեման.Ճնշման ուժ և ճնշում:

Գազի ճնշում

1.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին, կոչվում է ճնշում:

2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:F=pS

3.Որոնք են ճնշման միավորներըՃնշման միավորը 1Պասկալն է ի պատիվ ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալի։Գործածվում են նաև ճնշումը չափելու այլ միավորներ՝ հեկտոպասկալ (հՊա), կիլոպասկալ (կՊա) և մեգապասկալ (ՄՊա).
1 հՊա = 100 Պա, 1 կՊա = 1000 Պա, 1 ՄՊա = 1000000 Պա

4.Ինչով է պայմանավորված գազի <<ինքնակամ >> ընդարձակումը:Արտաքին ազդեցությունների բացակայության պատճառով գազն ինքն իրեն շարունակ ընդարձակվում է։

5.Որոնք են գազը բնութագրող մեծությունները:Գազը բնութագրող մեծություններն են՝ զանգվածը, ջերմությունը և ծավալ:

6.Բացատրեք գազում ճնշումը  ինչպես է փոփոխվում ,գազը բնութագրող մեծություններից կախված:Ճնշումը  փոքրանում է տարբեր բարձրությունների վրա,ճնշման մեծացմանը զուգընթաց աճում է խտությունը, իսկ ջերմաստիճանի բարձրացման դեպքում ընդարձակվում են։ 

7.Ինչու են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերինԳազի ճնշումն անոթի պատերի վրա պայմանավորված է գազի մոլեկուլների հարվածներով:

   Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից՝էջ 102-ից,մինչև էջ 109-ը:Կատարել՝բլոգներում  էջ104-ի«Հարցեր և առաջադրանքներ»-ը,|

1. Արկղի մեջ լցված չոր ավազի վրա այնպես դնենք սեղանիկը, որ ոտքերը վերև թեքված լինեն։ հետո սեղանիկա վրա դնենք մի կշռաքար։ Կտեսնենք, որ սեղանիկը չի ընկղմվում ավազի մեջ։ Իսկ եթե նույն սեղնիկը դնենք չոր ավազի մեջ, բայց թարս ձևոր ու դնենք նույն կշռաքարը, կտեսնենք, որ այն խրվում է ավազի մեջ։

• ճնշման ուժը՝ Պա-ն կամ p-ն
• Առաջինում։

2. Ճնշումը բնությագրում է երու հպվող մարմինների փոխազդեցությունը և հավասար է հպման մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը մարմինների հպան մակերևույթի մակերեսին։ p = F/S
3. Ստուգելու համար երկու հպվող մարմինների փոխազեթությունը և հպման մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը մարմինների հպան մակերևույթի մակերեսին

4. Պա և p
Պատրաստել նյութեր էջ105-ի և էջ109-ի<<Հետաքրքիր է իմանալ>> թեմաներից:

Ինչու Ծառերը Չեն Հասնում Մինչև Երկինք

Հայտնի է որ ծառի բարձրությունը կախված է նրա տեսակից, տարիքից, հողի բնությունից, կլիմայական պայմաններից և այլն: Ամենաբարձր ծառերը էվկալիպտներն են, որոնց բարձրությունը հասնում է մինչև հարյուր մետրի: Բայց դրանից ավելի ոչ միծառ չի աճում, քանի որ չի դիմանա սեփական ծանրությանը: Կատարենք մի այսպիսի հաշվարկ: Սկսբում հավենք թե որքան է ճնշումը, որը գործադրում է օրինակ՝ 50 մետր բարձրությամբ ծառ իր հիմքի վրա: Այդ ճնշումը կարելի է հաշվել p = F/S բանաձևով, որտեղ S — ը ծառի բնի լայնական հատույթի մակերեսն է բնի հիմքի մոտ, իսկ F — ը ծառի կշիռը. F = mg (m — ը ծառի զանգվածն է, g — ն՝ միավոր զանգվածով մարմնի վրա ծանրության ազդող ուժը. g ≈ 10Ն կգ) Հետևաբար՝ ճնշումը կարելի է ներկայացնել p = mg/S բանաձևով: Մյուս կողմից՝ մարմնի նյութի խտության p = m/V բանաձևից ունենք ՝ m = pV , որտեղ V  — ն ծառի ծավալն է:

Խտացած օդն աշխատում է

Կան գյուտեր, որոնք մոռացվում են և ապա <<ծնվում>> են երկրորդ անգամ։ Դրանցից է, օրինակ, անվադողի գյուտը։
Սեղմված օդ պարունակող դողով անիվը հայտնագործել է անգլիացի ճարտարագետ Թոմսոնը 1845 թվականին։ Բայց նրա հայտնագործությանը շուտով մոռացվում է․ անվադողի գլխավոր <<պահանջատերը>>՝ ավտոմեքենան, դեռ գոյություն չուներ։
Անցնում է 48 տարի։ Եվ, ահա, Թոմսոնի գաղափարը կյանքի է կոչում մեկ ուրիշ գյուտարար՝ շոտլանդացի անասնաբույժ Դենլոպը, որը հայտնագործել է հեծանվադողը։
Սեղմված օդով լցված անվադողը տառացիորեն նվաճում է ամբողջ աշխարհը։ Եվ, դա այն պատճառով , որ ավելի ճկուն անիվ գոյություն չունի։ Ոչ մի զսպան կամ զսպանակ <<ի զորու>> չէ մրցակցելու անվադողի օդախցիկում լցված օդի հետ։
Ձեզանից շատերը, հավանաբար, գիտեն անվադողի կառուցվածքը։ Այն կազմված է արտաքին մասից՝ դողածածկանից, և ներքին մասից՝ օդախցիկից։ Դողածածկանը պատրաստվում է ամուր գործվածքից՝ կորդից, որը ներծծված է ռետինով։ Դողածածկանի արտաքին մասում կան ելլուներ, որոնք կազմում են անվադողի պահպանաշերտը։ Օդախցիկը բարակ թաղանթ է՝ պատրաստված բարձրորակ ռետինից։ Օդախցիկն ունի փական, որով նրա մեջ պոմպով օդ է ներմղվում։
Օդախցիկը, սեղմված օդի ճնշմամբ, սկսում է փքվել։ Սակայն դրան խանգարում են դողածածկանը և անվահեցը։ Ահա այսպես ստեղծվում է ճկուն, առաձգական շերտ ճանապարհի և մեքենայի միջև։

Ինչպես է մարդը շնչում

Մարդու կյանքի առաջին և վերջին գործողությունը շնչառությունն է։ Եթե առանց սննդի մարդը կարող է ապրել 2-3 շաբաթ, առանց ջրի՝ 5-7 օր, ապա առանց թթվածնի՝ 3 րոպե։ Սա խոսում է շնչառության և թթվածնի առանձնահատուկ նշանակության մասին։ 

Շնչառական համակարգ

Շնչառությունն իրականանում է շնչառության օրգանների համակարգով, որը բաղկացած է քթի խոռոչից, քթըմպանից, կոկորդից, շնչափողից, բրոնխներից և թոքերից։ Շնչառական համակարգերում տարբերում են օդատար ուղիներ և գազափոխանակություն կատարող օրգաններ՝ թոքեր։

Շնչառական համակարգ
Ս
մարդը շնչում է հանգիստ և ազատ, առանց որևէ դժվարության։ Սակայն որոշ վնասվածքներ և հիվանդություններ կարող են դժվարացնել շնչառությունը։ Ժամանակին ցուցաբերած աոաջին օգնությունը կարող է զգալիորեն թեթևացնել տուժածի վիճակը և կանխել հետագա բարդությունները։

Շնչառության խանգարումը պետք է հայտնաբերել հնարավորիս արագ և ցուցաբերել համապատասխան աոաջին օգնություն։ Որոշ վնասվածքներ կամ հանկարծահաս հիվանդագին վիճակներ կարող են հանգեցնել շնչառության կանգի, որը տուժածի կյանքին անմիջական սպառնացող իրավիճակ է: Նման դեպքերում անհրաժեշտ է անհապաղ ցուցաբերել առաջին օգնություն։Քթի կառուցվածքը

Մարդու մարմնի նորմալ կենսագործունեության համար անհրաժեշտ է թթվածնի անընդհատ մատակարարում։ Շնչառական համակարգը շնչառության միջոցով մարմնի բջիջներին ապահովում է թթվածնի անհրաժեշտ քանակով և հեռացնում է ածխաթթու գազը։ Ներշնչման ժամանակ թոքերը լցվում են օդով, և թթվածինն օդից անցնում է արյան մեջ։ Արյան շրջանառության համակարգը մղում է թթվածնով հարուստ արյունը դեպի օրգանները և հյուսվածքները, որտեղ թթվածինն օգտագործվում է սննդանյութերից էներգիայի անջատման գործընթացում։ Տարբեր գործողությունների իրականացման համար անհրաժեշտ է տարբեր քանակի էներգիա, հետևաբար՝ նաև թթվածին։Թոքերի կառուցվածքը

Շնչառությունը կատարվում Է շնչառական, սրտանոթային, նյարդային և հենաշարժիչ համակարգերի համաձայնեցված, համատեղ գործունեության շնորհիվ։ Այս համակարգերից յուրաքանչյուրի վնասվածքը կարող Է բերել շնչառության խանգարումների։

մարդու քթի և բերանի խոռոչից հազալիս, փռշտալիս, խոսելիս և նույնիսկ արտաշնչման պահին դուրս են թափվում բազմաթիվ ջրային կաթիլներ, որոնք պարունակում են հիվանդաբեր մանրէներ։ Այդ մանրէները կարող են թափանցել առողջ մարդու օրգանիզմ օդակաթիլային ճանապարհով և առաջացնել շնչառական օրգանների բազմաթիվ հիվանդություններ, որոնցից են հատկապես գրիպը, տուբերկուլյոզը, անգինան, դիֆթերիան և այլն։

Հարուցիչները հիվանդից առողջ մարդու օրգանիզմ են թափանցում օդակաթիլային եղանակով և տեղակայվում թոքերի մեջ, այդտեղ ստեղծում բորբոթային օջախ։ Աստիճանաբար ախտահարվում են մեծ թվով թոքաբշտիկներ, և հյուսվածքը կարող է մահանալ։ Հիվանդի ջերմաստիճանը թեթև բարձրանում է, առաջանում է մշտական հազ, աշխատունակության նվազում։ Հիվանդին անպայման անհրաժեշտ է հիվանդանոցային, առողջարանային դեղամիջոցներով բուժում, բարձր կալորիականությամբ վիտամիններով հարուստ սնունդ, չոր, արևոտ կացարան, մաքուր օդ, հանգիստ։ Հիվանդությունը կանխելու նպատակով նորածնի կյանքի առաջին շաբաթում նախապաշտպանական պատվաստումներ են կատարում։

Մարդու և կենդանիների կենսագործունեության համար կարևոր նշանակությունի ունի մթնոլորտային օդի բաղադրությունը, որը կարող է փոխվել արտաքին միջավայրի տարբեր պայմաններում։ Մթնոլորտային օդում թթվածնի քանակը վերականգնվում է բույսերի շնորհիվ։ Սակայն վատ օդափոխվող տեղերում, ներքնատներում, ինչպես նաև լեռներում նկատվում է թթվածնի անբավարարություն։

Լեռնային հիվանդությունը օրգանիզմի ախտաբանական վիճակ է, որն առաջանում է բարձրլեռնային պայմաններին հատուկ նոսր օդում գտնվելիս: Բարձունքային հիվանդության տարատեսակ է. առաջանում է մեծ բարձրություններում առկա թթվածնաքաղցի հետևանքով: Լեռնային հիվանդության հիմնական ախտանշաններն են հևոցը, սրտխփոցը, գլխապտույտը, գլխացավերը, աղմուկն ականջներում, անոթազարկի հաճախացումը, երբեմն` սրտի գործունեության խանգարումը, մկանային թուլությունը, քթային արյունահոսությունը, սրտխառնոցը և այլն: Իսկ լեռնային հիվանդության բուժման համար պետք է վերացնել կամ թուլացնել օրգանիզմի հյուսվածքների թթվածնային քաղցը:

APRIL MAY FIZIKA

7-րդ առ.ուս.՝առաջադրանքներ(13.04-.22.05)

Հրատարակված 11 Ապրիլի, 2020, հեղինակ՝ gayanemkhitaryan

Ընտանեկան նախագիծ.

11.05-15.05

Թեման.Ճնշման ուժ և ճնշում:Գազի ճնշում

1.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:

2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:

3.Որոնք են ճնշման միավորները

4.Ինչով է պայմանավորված գազի <<ինքնակամ >> ընդարձակումը:

5.Որոնք են գազը բնութագրող մեծությունները:

6.Բացատրեք գազում ճնշումը  ինչպես է փոփոխվում ,գազը բնութագրող մեծություններից կախված:

7.Ինչու են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերին

   Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից՝էջ 102-ից,մինչև էջ 109-ը:Կատարել՝բլոգներում  էջ104-ի«Հարցեր և առաջադրանքներ»-ը,իսկ 6-րդ առաջադրանքը ներկայացնել տեսանյութով(կատարելնշված փորձը):  Պատրաստել նյութեր էջ105-ի և էջ109-ի<<Հետաքրքիր է իմանալ>> թեմաներից:ԼուծելԳ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ51 -ից մինչև էջ54 -ը:Հետաքրքիր փաստեր ներկայացրեք ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալի մասին(ներկայացման ձև ընտրեք ինքներդ):

7-րդ

APRIL 2021.

1.Ինչն են անվանում մարմնի կշիռ:

Այն ուժը, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա, կոչվում է մարմնի կշիռ։Հենարանի վրա գտնվող մարմինը չի ընկնում ներքև, որովհետև նրա վրա, բացի ծանրության ուժից, ազդում է նաև մեկ՝ ուղղաձիգ դեպի վեր ուղղված ուժ: Այդ ուժը հենարանի առաձգականության ուժն է, որն առաջանում է հենարանում մարմնի ազդեցության առաջացրած դեֆորմացիայի հետևանքով: Քանի որ  ազդեցությունը միակողմանի չի լինում, ուրեմն հենարանն էլ է ազդում մարմնի վրա: Մարմնում դեֆորմացիայի հետևանքով առաջանում է առաձգականության ուժ, որն ուղղված է դեպի ներքև, որով  մարմինն ազդում է հենարանի վրա:Նույնը կարելի է ասել կախոցից կախված մարմնի համար՝ դեֆորմացվում է ոչ միայն կախոցը, այլև մարմինը, որը դեպի ներքև ուղղված ուժով ազդում է կախոցի վրա:

2.Ինչ բնույթի ուժ է մարմնի կշիռը:

Մարմնի կշիռը բնույթով առաձգականության ուժն է, որն ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա։ Իսկ ծանրության ուժը գրավիտացիոն ուժ է, որն ազդում է մարմնի վրա: Այդ ուժերը միշտ ուղղված են ուղղաձիգ դեպի ներքև և կիրառված են տարբեր մարմինների վրա:

3.Ինչպես է ուղղված մարմնի կշիռը, և որտեղ է այն կիրառված։Ինչպես յուրաքանչյուր ուժ, կշիռը միավորների ՄՀ -ում չափվում է նյուտոններով։
Կշիռը ևս գծագրում պատկերվում հատվածի տեսքով, որի վրայի սլաքը ցույց է տալիս դրա ուղղությունը:Հենարանի վրա դրված մարմնի վրա ազդող ուժերն են՝ Fծանր.=m⋅g ծանրության ուժը և N՝ հենարանի հակազդեցության ուժը:P-ն հենարանի վրա մարմնի ազդեցությահն ուժն է, այսինքն կշիռը:Կախոցից կախված մարմնի վրա ազդում են Fծանր.=m⋅g ծանրության ուժը և T` թելի առաձգականության (լարման) ուժը: P-ն հենարանի վրա մարմնի ազդեցության ուժն է, այսինքն՝ կշիռը:

Այն ուղղված է ուղղաձիգ՝ դեպի վերև։ Այդ ուժը հենարանի առաձգականության ուժն է, որն առաջանում է մարմնի ազդեցությամբ հենարանի դեֆորմացիայի հետևանքով։

4.Ինչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կշիռը:

P=mxg

5.Պարզաբանել մարմնի կշռի և ծանրության ուժի տարբերությունները:Մարմնի  կշռի և ծանրության միջև Fծանր.=P=m⋅g հարաբերակցությունը իրավացի է այն դեպքում, եթե հորիզոնական հենարանն անշարժ է, կամ շարժվում է ուղղագիծ և հավասարաչափ Երկրի նկատմամբ:Եթե մարմինը սկսում է շարժվել ծանրության ուժի ազդման ուղղությամբ, ապա Fծանր.=P=m⋅g հարաբերակցությունը խախտվում է: Պարզվում է, այս դեպքում հենարանը մարմնի վրա ճնշում է ավելի ուժեղ կամ թույլ, քան ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման դեպքում և մարմնի կշիռը կարող է մեծ կամ փոքր լինել ծանրության ուժից:Օրինակ, տիեզերանավի վերսլացքի ժամանակ, կամ արգելակմամբ վայրէջք կատարելիս, տիեզերագնացի կշիռը մեծ է լինում ծանրության ուժից և նա գերբեռնվածություն է զգում:

6.Քննարկել մարմնի զանգվածի և կշռի տարբերությունները

7.Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ:

1. Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ

Շփման առկայությունը հաստատելու համար պետք է դիտարկենք և բերենք օրինակ

Օրինակ ՝ Փորձենք շարժել սեղանին դրված ծանր գիրքը ՝ նրա վրա ազդող հորիզոնական ուղղված ուժով: Կնկատենք, որ ազդող ուժը բավականաչափ փոքր է, այսինքն գիրքը դադարի վիճակում է: Եվ սկսում է շարժվել միայն այն դեպքում, երբ ազդող ուժ է լինում: Այդ ուժը մարմնի և սեղանի մակերևույթների միջև առաջացած դադարի շփման ուժն է

2. Ինչով է պայմանավորված շփումը

 Շփման ուժը պայմանավորված է շփման ուժի մեծության և շփվող մարմինների ողորկության աստիճանից

3. Թվարկել շփման տեսակները և բերել օրինակներ

Շփման տեսակներից են ՝ դադարի շփման ուժը, սահքի շփման ուժը և գլորման շփման ուժը

4.Օրինակներով ցույց տալ,որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:
Օրինակ՝երբ քարը գլորենք թեկ մակերևույթի վրայից, ապա նրա արագությունը գնալով մեծանում է շփման ուժի նկատմամբ, իսկ երբ այն քաշենք հարթ մակերևույթի վրայով, ապա նրա շփման ուժը կլինի ավելի շատ:
5.Բերել շփման դրսևորման օգտակար օրինակներ
Եթե շփման ուժը չլիներ, ապա օրինակ ավտոմեքենային հնարավոր չէր արգելակել, ինչը կարող էր բերել վատ հետևանքների:
6.Բերել շփման դրսևորման վնասակար օրինակներ
Եթե շփման ուժը կա, ապա մարդը չի կարող տեղափոխել մի ծանր իր, մի տեղ որտեղ նա ուզում է:
7.Ինչպես կարելի է մեծացնել շփումը
Շփման ուժ մեծացնելու համար կարելի է մակերևույթը դարձնել խորդուբորդ:
8.Ինչպես կարելի է փոքրացնել շփումը
Շփման ուժը փոքրացնելու համար կարելի է մակերևույթը ինչքան հնարավոր է հարդեցնել:
9.Բերեք օրինակներ,երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ;
Օրինակ թուղթը, երբ պատուհանից կցենք, ապա նրա վրա կազդեն և ծանրության ուժը և օդի դիմադրողականությունը:
10.Որ ուժն է կոչվում համազոր:
Այն ուժը, որ մարմնի վրա ունենում է նույն ազդեցություն, ինչ մի քանի ուժերը միասին ազդելիս, կոչվում է այդ ուժերի համազոր:
11.Ինչպես է ուղղված մի ուղով միևնույն կողմն ուղղված երկու ուժերի համազորը,և ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:
Նրանց համազորը ուժը ուղղված է նույն ուղղությամբ և որոշվում է այդ երկու թվերի մոդուլների գումարով:

ՌՈԲԵՐՏ ՀՈՒԿ

Ռոբերտ Հուկ (18 հուլիսի, 1635 թվական — 3 մարտի, 1703 թվական)։

1659 թվականին պատրաստել է օդային պոմպը։ Քրիստիան Հյույգենսի հետ հաստատել է (մոտ 1660 թվական) ջերմաչափի հաստատուն կետերը՝

սառույցի հալման և ջրի եռման կետերը։ Կատարելագործել է բարոմետրը, հայելային աստղադիտակը, դիտախողովակն օգտագործել անկյունները չափելու համար, նախագծել քամու ուժը չափող սարք, շրջանը մասերի բաժանող մեքենա և այլ բազմաթիվ սարքեր։ Ժամացույցի մեխանիզմի հիմնական մասը Հուկի մանրադիտակը, խցանի։1660 թվականին սահմանել է առաձգական մարմնին կիրառված և այդ մարմնի դեֆորմացիայի համեմատականության օրենքը։Հուկը կողմնակից էր լույսի ալիքային տեսությանը և վիճարկում էր մասնիկային (կորպուսկուլային) տեսությունը, ջերմությունը համարում էր նյութի մասնիկների մեխանիկական շարժման արդյունք

Հետաքրքիր փաստեր

1. Մանկության տարիներին ապագա հետազոտողը հաճախ հիվանդանում էր։ Բժիշկները նրան չեն տալիս կյանքի ավելի քան երկու տասնամյակ: Բայց դա չի խանգարել տղային ժամացույցներ և մեխանիկական մոդելներ պատրաստել։
2. Հուկը նաև ճարտարապետ էր: Նա օգնեց վերակառուցել Լոնդոնը 1666 թվականի հրդեհից հետո, ինքնուրույն նախագծեց շատ շենքեր, մասնավորապես Գրինվիչի աստղադիտարանը և մասնակցեց փողոցների վերազինմանը:
3. Հուկի Հանրաճանաչություն վիճաբանություն առաջացրեց Իսահակ Նյուտոնի հետ: Որոշ պատմաբաններ համոզված են, որ վերջինս իսկապես օգտագործել է Հուկի վարկածները ծանրության և լույսի վերաբերյալ ՝ ներկայացնելով որպես իր սեփականը: Գիտնականը իր գործընկերոջը մեղադրել է գրագողության մեջ, մինչդեռ Նյուտոնը շարունակում էր պնդել ինքնուրույն: Նրանք ասում են, որ Նյուտոնը նույնիսկ փորձել է այրել Հուկի ձեռագրերը:
   4.Բժիշկները եւ հարազատները Հուկը վախենում էր, որ նա կմահանա մանկություն: Ոմանք պնդում էին, որ ինքը չի ապրել մինչեւ քսան տարիների ընթացքում: Այնուամենայնիվ, ֆիզիկոսը էր ապրել է 68 տարի, ինչը շատ երկար ժամանակ կարող են կանչվել ի չափանիշներին տասնյոթերորդ դարում. Title «բջջային», որը նա առաջարկել է տարրական միավորների կենդանի մարմնի, պայմանավորված է նրանով, որ նման մասնիկներ Հուկը բջիջները հիշեցնում վանականները: Մեկը փորձերի հետ կապված շունչը, գրեթե ավարտվել է արցունքներով համար գիտնական ամուսնուն. Նա ինքն իրեն դրել է հատուկ հերմետիկ միավորի, որից պոմպերը օդը, եւ մասամբ հետեւանքով լսողության կորուստը: Բացի ից հուշարձանի, որը կառուցվել է հետ համատեղ Wren, Հուկը ծրագրերի վրա, որոնք ստեղծվել շենքեր, ինչպիսիք են աստղադիտարանի ժամը Greenwich եւ Սուրբ Պողոսի տաճարում. Տեսնել աշխատանքը մեծ ֆիզիկոս այժմ կարող:

Իսահակ Նյուտոն. Հետաքրքիր Փաստեր.

Ձեզ եմ ներկայացնում հետաքրքիր փաստեր անգլիացի ֆիզիկոս, մաթեմատիկոս, մեխանիկ և աստղագետ, դասական ֆիզիկայի հիմնադիրներից մեկի՝ Իսահակ Նյուտոնի մասին։
Նա չէր սիրում խորթ հորը
Նյուտոնն ուներ մեղքերի ցուցակ, որտեղ գրի էր առնում, թե ինչ մեղքեր է գործել մինչ տվյալ պահը։ Դրանցից մեկը եղել է հորն ու մորը տան մեջ այրելու սպառնալիքը։ 
Նորածին ժամանակ նա մահվան եզրին է եղել 
Նա վաղահաս ծնունդ է եղել և 11-15 շաբաթ շուտ է ծնվել։ Շատ փոքր է եղել և հնարավոր էր, որ չապրեր։
Խնձորի պատմությունն իրական չէ
Ըստ այն պատմության, որ Նյուտոնը խնձորի ծառի տակ նստած է եղել, երբ խնձորն ընկել է գլխին, սուտ է։ Նա պարզապես նայել է պատուհանից, երբ խնձորն ընկել է։ Անգամ որոշ գիտնականներ պդնում են, որ դա էլ է հորինված
Նա կակազել է
Ինչպես շատ հանճարներ, Նյուտոնը ևս կակազել է։ Նրա նման են եղել նաև Ուինսթոն Չերչիլը, Չարլզ Դարվինը և այլք։
Նա հայտնել է աշխարհի վերջի ժամկետը
Նա հայտնել է, որ աշխարհի վերջը չի լինի ավելի շուտ, քան 2060թ.-ը։ Դրանով նա ցանկացել է վերջ դնել աշխարհի վերջի մասին բազմաթիվ կարծիքների, սակայն այդ թվականն արդեն իսկ բավական մոտ է։ 
Նա լավ քաղաքական գործիչ չէր
Որպես Ազգային Ժողովի անդամ՝ նա խոսել է մեկ անգամ՝ խնդրելով փակել պատուհանը։
Նրա շունը այրել է Նյուտոնի լաբորատորիան
Ըստ վարկածի՝ Նյուտոնի շունն այրել է հանճարի լաբորատորիան՝ վերացնելով նրա քսան տարվա հետազոտությունները։ Սակայն շատերն էլ ասում են, որ հրդեհը բռնկվել է բաց պատուհանից եկող քամուց, որը շրջել է վառվող մոմը։
Նա տառապել է նյարդային հիվանդությամբ
1979թ.-ին Նյուտոնի մազերի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել մեծ քանակությամբ սնդիկի առկայություն, որը հավանաբար հավաքվել է նրա ուսումնասիրությունների արդյունքում։ Սակայն չափազանց շատ սնդիկը կարող է նյարդային դարձնել մարդուն։ Իսկ շատերը պնդում են, որ նրա մազերը երբեք չեն թափվել և նրա լնդերը երբեք չեն արյունահոսել. երկուսն էլ սնդիկից թունավորման արդյունք են։

Ե՞ՐԲ Է ԸՆԿԵԼ ՆՅՈՒՏՈՆԻ ԽՆՁՈՐԸ
Հանրահայտ պատմությունը, թե Իսահակ Նյուտոնը ձգողականության տեսությունը մտահղացել է այն բանից հետո, երբ նրա գլխին խնձոր է ընկել, ոչ բոլորին է համոզիչ թվում: Բանն այն է, որ նշված դեպքի մասին պահպանվել է երկու գրավոր վկայություն: Մեկի հեղինակը Նյուտոնի կենսագիր Ուիլյամ Սթյուքլին է: Նա գրում է, որ 1726 թվականին ինքը գիտնականի հետ թեյ է խմել խնձորի այգում և Նյուտոնը վերհիշել է, թե ինչպես ծագեցին մտքեր գրավիտացիայի մասին, երբ մի անգամ ճիշտ այդպես նստած է եղել խնձորենու տակ: Մյուս տարբերակի հեղինակը Նյուտոնի ասիստենտ Ջոն Կոնդուիտն է: Վերջինս պնդում է, թե խնձորի դեպքը տեղի է ունեցել 1666 թվականին, երբ ֆիզիկոսը հանգստանում էր իր մոր դաստակերտում:
Մնում է միայն հասկանալ, թե ինչու՞ Նյուտոնն իր «Բնական փիլիսոփայության մաթեմատիկական սկզբունքները» աշխատությունը, որտեղ ապացուցում է տիեզերական ձգողականության օրենքը, գրեց ոչ թե անմիջապես, այլ խնձորի անկումից 20 տարի հետո:

Նյուտոնի խնձորի հետևանքները
Նյուտոնը սովորություն ուներ նստել բակում, ուր հովանի էր անում հարևանի խնձորենու ճյուղը, և խորհել: Հենց այդտեղ էլ գիիտնականն աշխարհահռչակ գյուտ է անում, և ամենքը նրա մասին են խոսում ու նրան են գովերգում: Այդ տեսնելով` հարևանը հարցնում է, թե նա ինչպես է այդ գյուտն արել: Նյուտոնը կատակում է, որ դրա պատճառը ծառից ընկած խնձորն է եղել: Հարևանը տեսնելով, որ Նյուտոնի գյուտի պատճառը իր ծառից ընկած խնձորն է եղել, մյուս օրը կտրում է խնձորենու ճյուղը, և ինքն է նստում ծառի տակ ու սպասում մեծ գյուտ անելուն: Անցնում են օրեր ու երկարաձիգ տարիներ, և այդ ժամանակամիջոցում ծառից հարևանի գլխին շատ խնձորներ են ընկնում, բայց հարևանի անունը պատմության մեջ ոչ մի հետք չի թողնում:

II — 7-րդ առ.ուս.՝առաջադրանքներ(13.04-.22.05)

քննարկվող հարցեր.

1.Ինչն են անվանում մարմնի կշիռ:

Այն ուժը, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա, կոչվում է մարմնի կշիռ։Հենարանի վրա գտնվող մարմինը չի ընկնում ներքև, որովհետև նրա վրա, բացի ծանրության ուժից, ազդում է նաև մեկ՝ ուղղաձիգ դեպի վեր ուղղված ուժ: Այդ ուժը հենարանի առաձգականության ուժն է, որն առաջանում է հենարանում մարմնի ազդեցության առաջացրած դեֆորմացիայի հետևանքով: Քանի որ  ազդեցությունը միակողմանի չի լինում, ուրեմն հենարանն էլ է ազդում մարմնի վրա: Մարմնում դեֆորմացիայի հետևանքով առաջանում է առաձգականության ուժ, որն ուղղված է դեպի ներքև, որով  մարմինն ազդում է հենարանի վրա:Նույնը կարելի է ասել կախոցից կախված մարմնի համար՝ դեֆորմացվում է ոչ միայն կախոցը, այլև մարմինը, որը դեպի ներքև ուղղված ուժով ազդում է կախոցի վրա:

2.Ինչ բնույթի ուժ է մարմնի կշիռը:

Մարմնի կշիռը բնույթով առաձգականության ուժն է, որն ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա։ Իսկ ծանրության ուժը գրավիտացիոն ուժ է, որն ազդում է մարմնի վրա: Այդ ուժերը միշտ ուղղված են ուղղաձիգ դեպի ներքև և կիրառված են տարբեր մարմինների վրա:

3.Ինչպես է ուղղված մարմնի կշիռը, և որտեղ է այն կիրառված։Ինչպես յուրաքանչյուր ուժ, կշիռը միավորների ՄՀ -ում չափվում է նյուտոններով։
Կշիռը ևս գծագրում պատկերվում հատվածի տեսքով, որի վրայի սլաքը ցույց է տալիս դրա ուղղությունը:Հենարանի վրա դրված մարմնի վրա ազդող ուժերն են՝ Fծանր.=m⋅g ծանրության ուժը և N՝ հենարանի հակազդեցության ուժը:P-ն հենարանի վրա մարմնի ազդեցությահն ուժն է, այսինքն կշիռը:Կախոցից կախված մարմնի վրա ազդում են Fծանր.=m⋅g ծանրության ուժը և T` թելի առաձգականության (լարման) ուժը: P-ն հենարանի վրա մարմնի ազդեցության ուժն է, այսինքն՝ կշիռը:

Այն ուղղված է ուղղաձիգ՝ դեպի վերև։ Այդ ուժը հենարանի առաձգականության ուժն է, որն առաջանում է մարմնի ազդեցությամբ հենարանի դեֆորմացիայի հետևանքով։

4.Ինչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կշիռը:

P=mxg

5.Պարզաբանել մարմնի կշռի և ծանրության ուժի տարբերությունները:Մարմնի  կշռի և ծանրության միջև Fծանր.=P=m⋅g հարաբերակցությունը իրավացի է այն դեպքում, եթե հորիզոնական հենարանն անշարժ է, կամ շարժվում է ուղղագիծ և հավասարաչափ Երկրի նկատմամբ:Եթե մարմինը սկսում է շարժվել ծանրության ուժի ազդման ուղղությամբ, ապա Fծանր.=P=m⋅g հարաբերակցությունը խախտվում է: Պարզվում է, այս դեպքում հենարանը մարմնի վրա ճնշում է ավելի ուժեղ կամ թույլ, քան ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման դեպքում և մարմնի կշիռը կարող է մեծ կամ փոքր լինել ծանրության ուժից:Օրինակ, տիեզերանավի վերսլացքի ժամանակ, կամ արգելակմամբ վայրէջք կատարելիս, տիեզերագնացի կշիռը մեծ է լինում ծանրության ուժից և նա գերբեռնվածություն է զգում:

6.Քննարկել մարմնի զանգվածի և կշռի տարբերությունները

7.Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ:

1. Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ

Շփման առկայությունը հաստատելու համար պետք է դիտարկենք և բերենք օրինակ

Օրինակ ՝ Փորձենք շարժել սեղանին դրված ծանր գիրքը ՝ նրա վրա ազդող հորիզոնական ուղղված ուժով: Կնկատենք, որ ազդող ուժը բավականաչափ փոքր է, այսինքն գիրքը դադարի վիճակում է: Եվ սկսում է շարժվել միայն այն դեպքում, երբ ազդող ուժ է լինում: Այդ ուժը մարմնի և սեղանի մակերևույթների միջև առաջացած դադարի շփման ուժն է

2. Ինչով է պայմանավորված շփումը

 Շփման ուժը պայմանավորված է շփման ուժի մեծության և շփվող մարմինների ողորկության աստիճանից

3. Թվարկել շփման տեսակները և բերել օրինակներ

Շփման տեսակներից են ՝ դադարի շփման ուժը, սահքի շփման ուժը և գլորման շփման ուժը

4.Օրինակներով ցույց տալ,որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:
Օրինակ՝երբ քարը գլորենք թեկ մակերևույթի վրայից, ապա նրա արագությունը գնալով մեծանում է շփման ուժի նկատմամբ, իսկ երբ այն քաշենք հարթ մակերևույթի վրայով, ապա նրա շփման ուժը կլինի ավելի շատ:
5.Բերել շփման դրսևորման օգտակար օրինակներ
Եթե շփման ուժը չլիներ, ապա օրինակ ավտոմեքենային հնարավոր չէր արգելակել, ինչը կարող էր բերել վատ հետևանքների:
6.Բերել շփման դրսևորման վնասակար օրինակներ
Եթե շփման ուժը կա, ապա մարդը չի կարող տեղափոխել մի ծանր իր, մի տեղ որտեղ նա ուզում է:
7.Ինչպես կարելի է մեծացնել շփումը
Շփման ուժ մեծացնելու համար կարելի է մակերևույթը դարձնել խորդուբորդ:
8.Ինչպես կարելի է փոքրացնել շփումը
Շփման ուժը փոքրացնելու համար կարելի է մակերևույթը ինչքան հնարավոր է հարդեցնել:
9.Բերեք օրինակներ,երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ;
Օրինակ թուղթը, երբ պատուհանից կցենք, ապա նրա վրա կազդեն և ծանրության ուժը և օդի դիմադրողականությունը:
10.Որ ուժն է կոչվում համազոր:
Այն ուժը, որ մարմնի վրա ունենում է նույն ազդեցություն, ինչ մի քանի ուժերը միասին ազդելիս, կոչվում է այդ ուժերի համազոր:
11.Ինչպես է ուղղված մի ուղով միևնույն կողմն ուղղված երկու ուժերի համազորը,և ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:
Նրանց համազորը ուժը ուղղված է նույն ուղղությամբ և որոշվում է այդ երկու թվերի մոդուլների գումարով:

 Սովորել Է..Ղազարյանի դասագրքից էջ75-ից մինչև էջ81,կատարել էջ81-ի հարցերը և առաջադրանքները:Ծանոթանալ Էջ 77 և էջ79 -ում <<հետաքրքիր է իմանալ>>բաժնից Լեոնարդո դա Վինչիի  մասին,պատրաստել նյութ :Կարող եք օգտվել նաև համացանցից:

Լրացուցիչ առաջադրանք.

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ39-ից

մինչև էջ 51

Պատրաստեք նյութեր, ֆիզիկոսներ Ռոբերտ Հուկի և Իսահակ Նյուտոնի մասին:Նյութում լինի հետաքրքիր փաստեր նրանց կյանքից:Տեղադրեք<<Ֆիզիկոսներ:Հետաքրքիր է իմանալ>> անվանակարգում:Հղումը ուղարկեք ինձ:

II — 7-րդ առ.ուս.՝առաջադրանքներ(13.04-.22.05)

քննարկվող հարցեր.

1.Ինչն են անվանում մարմնի կշիռ:

2.Ինչ բնույթի ուժ է մարմնի կշիռը:

3.Ինչպես է ուղղված մարմնի կշիռը,և որտեղ է այն կիրառված

4.Ինչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կշիռը:

5.Պարզաբանել մարմնի կշռի և ծանրության ուժի տարբերությունները:

6.Քննարկել մարմնի զանգվածի և կշռի տարբերությունները

7.Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ:

8.Ինչով է պայմանավորված շփումը

9.Թվարկել շփման տեսակները և բերել օրինակներ:

10.Օրինակներով ցույց տալ,որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:

11.Բերել շփման դրսևորման օգտակար օրինակներ

12.Բերել շփման դրսևորման վնասակար օրինակներ

13.Ինչպես կարելի է մեծացնել շփումը

14.Ինչպես կարելի է փոքրացնել շփումը

15.Բերեք օրինակներ,երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ;

16.Որ ուժն է կոչվում համազոր:

17.Ինչպես է ուղղված մի ուղով միևնույն կողմն ուղղված երկու ուժերի համազորը,և ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:

18.Ինչպես է ուղղված մի ուղով հակառակ կողմեր ուղղված երկու ուժերի համազորը,և

ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:

19.ինչպես է շարժվում մարմինը նրա մի կետում կիրառված,մոուլով հավասար և հակառակ ուղղված երկու ուժերի ազդեցությամբ:

 Սովորել Է..Ղազարյանի դասագրքից էջ75-ից մինչև էջ81,կատարել էջ81-ի հարցերը և առաջադրանքները:Ծանոթանալ Էջ 77 և էջ79 -ում <<հետաքրքիր է իմանալ>>բաժնից Լեոնարդո դա Վինչիի  մասին,պատրաստել նյութ :Կարող եք օգտվել նաև համացանցից:

Լրացուցիչ առաջադրանք.

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ39-ից

մինչև էջ 51

Պատրաստեք նյութեր, ֆիզիկոսներ Ռոբերտ Հուկի և Իսահակ Նյուտոնի մասին:Նյութում լինի հետաքրքիր փաստեր նրանց կյանքից:Տեղադրեք<<Ֆիզիկոսներ:Հետաքրքիր է իմանալ>> անվանակարգում:Հղումը ուղարկեք ինձ:

7-րդ առ.ուս.՝առաջադրանքներ(13.04-.22.05)

Թեման.Ճնշման ուժ և ճնշում:Գազի ճնշում

1.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:

Այն մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին կոչվում է ճնշում։

2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:

P=F/S

3.Որոնք են ճնշման միավորները։

Ճնշման միավորը 1Պասկալն է ի պատիվ ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալի։

4.Ինչով է պայմանավորված գազի <<ինքնակամ >> ընդարձակումը:

Արտաքին ազդեցությունների բացակայության պատճառով գազն ինքն իրեն շարունակ ընդարձակվում է։

5.Ինչու՞ են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերին:

Գազի ճնշումն անոթի պատերի (և գազի մեջ գտնվող մարմնի) վրա պայմանավորված է գազի մոլեկուլների հարվածներով: 

6․Բացատրեք գազում ճնշումը  ինչպես է փոփոխվում, գազը բնութագրող մեծություններից կախված:

  Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից՝ էջ 102-ից,մինչև էջ  108-ը: Կատարել՝ բլոգներում էջ104-ի«Հարցեր և առաջադրանքներ»-ը

      Լրացուցիչ առաջադրանք.Լուծել Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ51 -ից մինչև էջ54 -ը։ Պատրաստել նյութեր էջ105-իևէջ109-ի թեմաներից,տեղադրեք բլոգներում,հղումը ուղարկեք ինձ:

Ճնշում

Ճնշման միավորները

Ճնշումը բնության մեջ և տեխնիկայում

Գազի ճնշումը

Տարբերակ I

1.

Մարմնի վրա ազդող ազդող ուժը կախված է ազդող ուժի մոդուլից և մակերևույթի մակերեսից, որի վրա ուղղահայաց ազդում է ուժը:

Պատ. 1

2.

Ճնշում անվանում են այն մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին:

3.

Կոմբայների, սերմնացանների և այլ գյուղատնտեսական մեքենաների անիվները պատրաստում են լայն անվագոտիներով, որպիսզի ճնշումը փոքրացնեն, քանի որ որքան մեծ է հենման մակերեսը, այնքան փոքր է ճնշումը:

4.

Առաջին

Պատ. 1

Տարբերակ II

1.

P=60.000/1.5=40.000 Պա

Պատ. 4

2.

Շշի մեջ, որը փակված է ծորակ ունեցող խցանով, գազ մղեցին և ծորակը փակեցին։ Նո՞ւյն ճնշմանը կենթարկվեն շշի հատակը և պատերի մասերը:

Այո քանի որ գազի ճնշումը շշի ցանկացած տեղում նույնն է:

Պատ. 1

3.

Կտրող գործիքները սրում են այն բանի համար, որպեսզի մեծացնեն ճնշումը, քանի որ ինչքան փոքր է մակերեսը, այնքան մեծ է ճնշումը։

Պատ. 3

4.

Ամենամեծ ճնշումը առաջացնում է երկրորդ մարմինը։

Պատ. 2

Տարբերակ III

1.

1Պա, 1հՊա, 1կՊա։

Պատ. 2

2.

Բանաձևերում ճնշումը նշանակում ենք p տառով, ուժը F-ով, մակերեսը S-ով։

Պատ. 3

3.

Շենքի պատերը կառուցում են լայն հիմքի վրա, որպեսզի փոքրացնեն ճնշումը, քանի որ ինչքան մեծ է մակերեսը, այնքան փոքր է ճնշումը։

Պատ.2

4.

Երկրորդ դիրքում չորսուն կառաջացնի ամենամեծ ճնշումը:

Պատ. 2

5.

F=80×60=480Ն

Պատ. 3

Տարբերակ IV

1.

P=14000:2=7000Պա

Պատ. 1

2.

Որպես ճնշման միավոր ընդունում են այն ճնշումը, որը գործադրում է 1 Ն ուժ 1 մ²-ու վրա։

Պատ. 1

3.

Եթե մարդու ոտքերի տակ ջրամբարի սառույցը կոտրվում է, ապա մոտենալ չի կարելի: Նրան փրկելու համար պետք է նետելտախտակ կամ երկար ձող: Հենվելով դրանց վրա՝ նա կարող է դուրս գալ ջրից և անցնել սառույցի վրայով: Տախտակին կամ ձողին հենվել թույլ է տալիս փոքրացնել ճնշումը, քանի որ այդ դեպքում հենման մակերեսը մեծ է, իսկ ճնշումը փոքր:

4.

Նվազագույն ճնշումը առաջացնում է երրորդ մարմինը։

Պատ. 3

   Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից՝էջ 102-ից,մինչև էջ 109-ը:Կատարել՝բլոգներում  էջ104-ի«Հարցեր և առաջադրանքներ»-ը,իսկ 6-րդ առաջադրանքը ներկայացնել տեսանյութով(կատարելնշված փորձը):  Պատրաստել նյութեր էջ105-ի և էջ109-ի<<Հետաքրքիր է իմանալ>> թեմաներից:ԼուծելԳ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ51 -ից մինչև էջ54 -ը:Հետաքրքիր փաստեր ներկայացրեք ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալի մասին(ներկայացման ձև ընտրեք ինքներդ):

Հետաքրքիր փաստեր ներկայացրեք ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալի մասին(ներկայացման ձև ընտրեք ինքներդ):Բլեզ Պասկալը ծնվել է իրավաբանի ընտանիքում: Նրա մաթեմատիկական արտակարգ ընդունակությունները դրսևորվել են վաղ հասակում, իսկ 16 տարեկանում նա ձևակերպել է պրոյեկտիվ երկրաչափության հիմնական թեորեմներից մեկը, որը հետագայում կոչվել է Պասկալի թեորեմ: 1641 թ-ին նա ստեղծել է գումարող մեքենա, գտել ամբողջ թիվը մեկ այլ ամբողջ թվի վրա բաժանելու երկանդամային գործակիցների հաշվման եղանակ, որը հայտնի է Պասկալի եռանկյուն անունով:1653 թ-ին Պասկալը սահմանել է հիդրոստատիկայի հիմնական օրենքը (Պասկալի օրենք), որի համաձայն՝ հեղուկի մակերևույթին արտաքին ուժերի գործադրած ճնշումը հեղուկը հավասարապես հաղորդում է բոլոր ուղղություններով: Նրա այդ օրենքի վրա է հիմնված իր իսկ բացահայտած հիդրավլիկական մամլիչների և հիդրավլիկական այլ մեքենաների գործողության սկզբունքը: Պասկալն ապացուցել է նաև, որ օդն ունի կշիռ, հայտնաբերել է ճնշաչափի (բարոմետր) աշխատանքի սկզբունքը և այն կիրառել եղանակը կանխագուշակելու համար: Պասկալը նշանակալի հետք է թողել նաև ֆրանսիական դասական արձակի ձևավորման վրա և փիլիսոփայության մեջ: 1669 թ-ին հրատարակած «Խորհրդածություններ…» անավարտ փիլիսոփայական երկում, մարդու արժանիքը համարելով մտածելու ունակությունը, միաժամանակ առաջ է քաշել մարդու ողբերգականության և դյուրաբեկության գաղափարը՝ մարդուն անվանել է «մտածող եղեգ»: Նա մարդու փրկության միակ ուղին տեսնում էր քրիստոնեական հավատի մեջ:Միավորների միջազգային համակարգում 1 Պա այն ճնշումն է, որն առաջացնում է 1 Ն ուժը՝ 1 մ² մակերեսի վրա հավասարապես բաշխվելով: 1 Պա = 1 Ն/մ²   Ֆրանսիացի մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, փիլիսոփա և գրող Բլեզ Պասկալն առավելապես հայտնի է որպես հիդրոստատիկայի հիմնական օրենքի՝ Պասկալի օրենքի հեղինակ: Նրա անունով Պասկալ (Պա) է կոչվել ճնշման և մեխանիկական լարվածության միավորը: