1.Ի՞նչ է սննդառությունը: Արդյոք բոլո՞ր կենդանի օրգանիզմներն են սնվում:Արտաքին միջավայրից կլանված մարմինները և նյութերը, որոնք պահպանում են օրգանիզմի կենսագործունեությունը համարվում են սնունդ:Այո, բոլոր կենդանի օրգանիզմները սնվում են:
2. Ի՞նչ են սննդանյութերը: Կենդանի օրգանիզմներում ինչի՞ համար են դրանք օգտագործվում:Սննդանյութերը լինում են բուսական ու կենդանական: Նրանք օգնում են օրգանիզմին աճել:Սննդանյութը դա սնունդն է:Կենդանի օրգանիզմները օգտվում են սննդանյութերից, որպեսզի ուժ ունենան:
3. Ի՞նչ գործընթացներ է ընդգրկում սննդառությունը:
Սննդառությունը ընդգրկում է մարսում, էներգիայի ստացում:
1. Սննդի ստեղծում կամ ընդունում և կլանում:
2. Սննդի քայքայում պարզագույն գործառնական միավորների:
3. Այնուհետև՝
ա) ստացված պարզագույն գործառնական միավորների քայքայում և էներգիայի ստացում:
4. Ի՞նչ է ֆոտոսինթեզը: Ի՞նչ է առաջանում բույսերում՝ ֆոտոսինթեզի
շնորհիվ: Ինչո՞ւմ է քլորոֆիլի դերը: Ֆոտոսինթեզը լույսի ազդեցությամբ առաջանում է քլորոֆիլ:Ֆոտոսինթեզը ածխաթթու գազից և ջրից՝ լույսի ազդեցության տակ օրգանական նյութերի առաջացնում է ֆոտոսինթետիկ գունանյութերի մասնակցությամբ:Քլորոֆիլին է բաժին ընկնում ֆոտոսինթեզի գործընթացի ողջ ծանրությունը։
5. Բույսերում ի՞նչ օրգանական նյութեր գիտեք: Ի՞նչ դեր ունեն դրանք:
Բույսերի կողմից ֆոտոսինթեզի գործընթացը կարգավորող քլորոֆիլը, որն ունի շատ բարդ կառուցվածք:Արյան մեջ պարունակվող հեմոգլոբինը, որը ևս ունի շատ բարդ կառուցվածք,Հատիկավորներում պարունակվող օսլան,Բույսերի հիմքը հանդիսացող բջջանյութը:
6. Սննդառության ո՞ր ձևն է կոչվում ավտոտրոֆ, ո՞րը՝ հետերոտրոֆ:
Ավտոտրոֆ օրգանիզմները ինքնուրույն են սնվում, իսկ հետերոտրոֆ օրգանիզմները սնվում են ուրիշի հաշվին:
Ավտոտրոֆներ– էներգիա են ստանում արևից:
Ավտոտրոֆ սննդառության հիմնական ձևը ֆոտոսինթեզն է:
Ավտոտրոֆ օրգանիզմը ֆոտոսինթեզի արդյունքում ջրից և ածխաթթու գազից սինթեզում է շաքար և անջատում թթվածին:
Հետերոտրոֆներ – էներգիա են ստանում օրգանական նյութերի քայքայումից:
Հետերոտրոֆ սննդառության հիմնական ձևը պատրաստի սննդի որոնումն ու կլանումն է:
Հետերոտրոֆները օգտվում են ֆոտոսինթեզի պատրաստի արդյունքներից` թթվածնից և շաքարից ու դրա վերափոխումներից: Հետերոտրոֆ են բոլոր սնկերը և կենդանիները:
Միաբջիջ կենդանիներում կան որոշ բացառություններ: Երկարամտրակ էվգլենան ունի քլորոֆիլ և կարող է ինչպես ֆոտոսինթեզել, այնպես էլ սնվել հետերոտրոֆ կերպով:
7. Արդյոք բոլո՞ր բույսերն են ավտոտրոֆ: Ի՞նչ միջատակեր բույսեր
կան: Ներկայացրե՛ք օրինակներ:Բոլոր բույսերը չեն ավտոտրոֆ: Գիշատիչ կամ միջատակեր բույսեր են կոչվում այն խոտաբույսերը, թփերը, թփիկները, , որոնք որսում են մանր միջատներ, հազվադեպ՝ նաև այլ մանր կենդանիներ, և օգտագործում որպես լրացուցիչ սնունդ: Հայտնի են մոտ 500 գիշատիչ բույսեր: Տարածված են ամենուրեք, առավելապես՝ արևադարձային և մերձարևադարձային երկրներում: ՀՀ-ում տարածված է խորշաբուսազգիների ընտանիքին պատկանող 3 տեսակ՝ փոքր, միջին և սովորական խորշաբույսերը: Հանդիպում են լեռնային մարզերի (Լոռի, Տավուշ) լճերում, լճակներում և դանդաղահոս ջրերում:Ջրային գիշատիչ բույսերն ազատ լողացող, արմատազուրկ, բազմամյա խոտաբույսեր են: Ցողունի երկարությունը մինչև 100 սմ է:Նրանք որսում են ջրային մանր կենդանիներ, միջատներ, որդեր, թրթուրներ և այլն:
8. Ո՞րն է կենդանիների սննդառության առանձնահատկությունը: Կեն-
դանի օրգանիզմների միջեւ սննդային ի՞նչ փոխհարաբերություններ
կան: սննդային շղթա : Սննդի ստեղծում կամ ընդունում և կլանում
9. Շրջապատի կենդանի օրգանիզմներից նշե՛ք ավտոտրոֆները եւ
հետերոտրոֆները: Ի՞նչ գիտեք նրանց մասին:
Հետերոտրոֆ օրգանիզմներն ընդունակ չեն անօրգանական միացություններից սինթեզելու օրգանական միացություններ։ Նրանք իրենց կենսագործունեության համար անհրաժեշտ օրգանական նյութերը՝ օրինակ՝ ածխաջրերը լիպիդները, սպիտակուցները, նուկլեինաթթուները, սինթեզում են օգտագործելով արտաքին միջավայրից ստացված օրգանական նյութերը։
10. Ի՞նչ եք կարծում՝ գիշատիչներին անհրաժե՞շտ է պահպանել, թե՞ ոչ:
Այո, պետք է պահպանել գիշատիչներին, որովհետև եթե չլինեն գիշատիչները սննդային շղթան ամբողջական չի լինի, ճիշտ չե ոչնչացնել,որովհետև նրանց բնույունն է ստեղծել:
11. Բնութագրե՛ք այն սննդամթերքը, որն օգտագործում է մարդը: Նշե՛ք,
թե ո՛րն ունի բուսական, ո՛րը՝ կենդանական ծագում:
Օրինակ՝ պանիր:Պանիրը պատրաստում են կաթից, կաթը ստանում են կովից,կովը ուտում է խոտ և տալիս է կաթ:Նշանակում է, որ պանիրը ունի բուսական ծագում:
Բուսական՝ նարինջ, վարունգ,կանաչի,ավելուկ, գազար:
Կենդանական՝միս, կաթ, ձու…..
Վիկտորիա Հովհաննիսյան Ｖｉｋｔｏｒｉａ Ｈｏｖｈａｎｎｉｓｙａｎ 